İdeal İlkokula Başlama Yaşı Nedir?
İlkokul başlama yaşı kapsamında, resmi olarak çocukların ay aralığı ve devam etmesi beklenen okul seviyesini gösteren bir ilkokula başlama yaşı tablosu mevcuttur. Bu tablo normal gelişim gösteren çocuklar için düşünülmüş olup, çocuğun yaşıyla birlikte mutlaka okul olgunluğu seviyesi göz önünde bulundurulmalıdır.
Okul olgunluğu; bilişsel, bedensel, sosyal-duygusal, öz bakım ve dil gelişim alanlarında gerekli hazır oluşluğa sahip olmaktır. Bir çocuk okul öncesi eğitimine adım atar atmaz “okul olgunluğu” eğitimine başlar. Anasınıfı da denilen 5-6 yaş döneminde; okul olgunluğu eğitiminin zirve yaptığı ve ilköğretim ve sonraki dönemler için gerekli ve yeterli hazırlıkların tamamlandığı evreye ulaşılır.
İlkokula başlama yaşı ve hazırlık dönemleri kapsamında, ilkokula hazır olan çocuğun özellikleri ve ilkokula hazırlık testleri ile ilgili detayları paylaşacağız. Çocuğunuzun ruhsal ve duygusal gelişimi çerçevesinde çocuklarda okul fobisi oluşturmadan “Çocuğum İlkokula Hazır Mı?” sorunuzu yazımızda cevaplandıracağız.
Çocuğunuz Fiziksel, Sosyal ve Duygusal Olarak İlkokula Hazır Mı?
İlkokula başlama için MEB yönetmeliğinin belirlediği yaş aralığına rağmen bazen çocuklar okul olgunluğu anlamında yeterlilik göstermeyebilir. Bunun birçok sebebi ve gelişimsel destek ihtiyacı olabilir.
Genelde ebeveynler ve eğitimciler çocuğun bilişsel hazır oluşuna odaklanır. Ailelerin düştüğü yanılgılardan biri de çocuğun kendi kendine veya okul öncesi kurumda okuma eğitimi verilmesi ve çocuğun ses temelli değil, ezbere okuma öğrenmesidir. Ancak çocuğun bilişsel hazır oluşuna sosyal-duygusal gelişimi, duyusal ve motor gelişim eşlik etmiyorsa, beklemekte fayda olacaktır.
İlkokula hazır bir çocuğun göstermesi gereken beceriler genel olarak şunlardır;
Kendi başına tuvalete gitme ve temizliğini yapabilme
Kendi başına giyinip, soyunma
Ödevlerini zamanında yapabilmesi için sorumluluk alabilme becerisi
Sosyal problem çözme becerisi
Öz regülasyon becerisi
Tek ayak zıplama
Atılan topu yakalayabilme
30 cm. yükseklikten atlama
Kalemtraş kullanma
Masa başı etkinliklerde 10-15 dakikalık dikkat süresi
Duyduğu 3 nesne ismini hatırlama
Gördüğü resimdeki nesnelerden 2-3 tanesini hatırlama
Ses (fonolojik) farkındalık. Nesnelerin hangi sesle başladığını ve bittiğini ayırt etme
Örüntü takip etme, olayların oluş sırasını anlatabilme
Harf yazımını taklit etme
Resmi kenarından makas kullanarak kesme
Nesnelerle basit toplama ve çıkarma yapma
Akademik ve sosyal anlamda mutlu ve başarılı olabilmesi için ilkokula başlamadan önce bütüncül yaklaşımla gelişim değerlendirmesi yapılmalı ve destek ihtiyacına göre planlanmış bir hazırlık programı desteği almalıdır.
İlkokula Hazırlık Testleri
gelişimsel değerlendirme yapılabilmesi için birçok alternatif test vardır. Bunlar; Metropolitan Okul Olgunluğu Testi, Marmara Okul Olgunluğu Testi ve Frostig Görsel Algı Testidir. Ancak çocuğun yaşı göz önünde bulundurulduğunda test tek başına yeterli olmaz. Öğretmen ve testörün gözlem anekdotları da birlikte değerlendirilmelidir.
İlkokula Başlama Yaşı MEB Yönetmeliğine Göre Okula Başlama Yaşı Tablosu
Milli Eğitim Bakanlığı Yönetmeliği ebeveynlerin “1. sınıfa kaç yaşında başlanır?” sorularına karşılık okula başlama yaşı hesaplama ihtiyacını aşağıda paylaşılan tablo ile gidermiştir;
● 60-65 ay: Anasınıfı
● 66-68 ay: Veli isterse dilekçe ile ilkokula başlayabilir.
● 69-71 ay: İlkokula başlamalıdır. Ancak çocuk hazır değilse veli dilekçesi ile anasınıfı eğitimine devam eder.
● 72 ay ve üstü: Zorunlu ilkokula başlama yaşıdır. Ancak çocuk hazır değilse Rehberlik ve Araştırma Merkezi’nden alınacak bir yıllık hazır olmadığına dair bir raporla anasınıfı eğitimine devam edebilir.
İlkokula Hazırlık Eğitiminde Neler Olmalıdır? (H2)
İlkokula başlama yaşı öncesinde ve ilgili dönem dahilinde çocuklarınızı ilkokula hazırlamak adına aşağıdaki eğitim ve becerilerin kazandırılması gerekmektedir.
● Matematik Becerileri (1-20 arasındaki sayıları tanıma-yazma,sayı sıralama, 2 basamaklı sayı yazma, toplama, çıkarma,örüntü, grafik oluşturma-okuma,geometrik şekiller,ölçme,sağ-sol, tek-çift sayı,10’ar 10’ar sayma)
● Büyük ve Küçük Motor Beceriler (Kalemi doğru tutma, el-göz koordinasyonu, kontrollü çizgiler çizebilme, denge)
● Dikkat, Görsel Algı Becerileri( Şekil değişmezliği, şekil-zemin ilişkisi, mekanda konum, konsantrasyon)
● Fonolojik Beceriler (Nefes kontrolü, sesi hissetme, tanıma, akılda tutma, ayırt etme, kelimelerdeki sesleri ayırt etme, Türkçeyi doğru ve etkili kullanabilme)
● Bilimsel ve Yaratıcı Düşünme Becerileri (Problem çözme, özgün düşünme, neden-sonuç ilişkisi kurma, tümdengelim-tümevarım, yorum yapabilme)
● Sosyal Beceriler ( Sıra bekleme, başladığı işi bitirme, verilen yönergeleri doğru algılayıp, uygulayabilme, sorumluluk alma, değerler eğitimi)
● Özbakım Becerileri( Temizlik, beslenme, dinlenme ihtiyaçlarını karşılayabilme, tehlikelerden korunma)
Çocuklarda Okul Fobisi Nedir?
Okul fobisi okulda yaşadığı olumsuz deneyime bağlı olarak veya okula başlama için yeterli sosyal duygusal gelişim evresini tamamlamadan başlayan çocuklarda görülebilir. Sosyal duygusal gelişimi yeterli olmayan ve anneyle bağımlı ilişki geliştiren çocuklar okulu terk edildikleri yer olarak algılayabilir. Bununla birlikte öğretmenle bağ kuramayan ve öğretmenin olumsuz tutumuna maruz kalan çocuklar da okul fobisi geliştirebilir. Bu noktada aile ve öğretmenin işbirliği çok önemlidir. Ayrıca uzman desteği alınması da gerekebilir.
